Maurits Martijn schreef voor De Correspondent, samen met zijn collega Dimitri Tokmetzis, het boek ‘Je Hebt Wel Iets Te Verbergen’. Door mijn data op te vragen bij Google en Facebook en die te analyseren, kwam ik daar zelf ook achter. Voor geen goud zou ik de data die Google en Facebook van mij hebben met de hele wereld delen. Volgens Maurits Martijn zijn er nog een aantal dingen op het gebied van onze privacy waar we ons meer bewust van zouden moeten zijn.
Remmelt Heltzel
“Google en Facebook verdienen geld door meer data van jou te verzamelen, deze data steeds beter te analyseren en aan elkaar te koppelen. Dat is het verdienmodel en daar zit geen natuurlijke grens op”, zegt Martijn. Zolang het verdienmodel van deze bedrijven volledig is gericht op onze data, ziet Maurits Martijn geen snelle switch naar verantwoordelijk omgaan met die data. “Het zijn beursgenoteerde bedrijven, wat betekent dat er van hen wordt verwacht dat ze iedere keer meer geld halen uit de data van hun gebruikers. De aandeelhouders willen natuurlijk dat het bedrijf meer waard wordt.”
Volgens Maurits Martijn is identiteitsfraude een van de grootste gevaren die het verzamelen van data met zich meebrengt. Het betekent kort gezegd dat iemand anders zich als jou voordoet en dit goed kan doen omdat die persoon ontzettend veel over jou weet.
Maurits Martijn. Foto: Bibi Veth
“Uit onderzoek blijkt dat identiteitsfraude steeds vaker voorkomt en dat hierbij steeds vaker gebruik wordt gemaakt van gelekte data”, zegt Martijn. Op illegale websites wordt zelfs gehandeld in gestolen identiteitsgegevens. “Daarnaast zie je dat overheidsinstanties, zoals de Belastingdienst of het Ministerie van Sociale zaken, steeds vaker geautomatiseerde data-analyses gebruiken om beslissingen voor jou te maken.” Er is volgens Maurits Martijn een soort heilig geloof bij de overheid dat veel problemen kunnen worden opgelost door meer data te verzamelen. Want ook de overheid verzamelt ontzettend veel data over haar burgers. Soms verlopen processen (zoals het doen van je belastingaangifte), door data te verzamelen en dingen automatisch te laten verlopen inderdaad makkelijker. “Maar er vallen ook slachtoffers. Er zijn voorbeelden genoeg van mensen die door een databasefout jarenlang bijvoorbeeld te boek staan als fraudeur. Dan krijg je bepaalde toeslagen waar je recht op hebt ineens niet. Het gebeurt steeds vaker en zal in de toekomst alleen maar meer voorkomen.”
Deze Ivy League-universiteiten checken je data als je daar wilt studeren.
Je hebt de juiste diploma’s, maar heb je ook de juiste data?
In Amerika wordt data ook steeds meer gebruikt om te kijken of iemand wordt toegelaten, bijvoorbeeld tot een universiteit. Een trend die, volgens Maurits Martijn, ook richting Europa en Nederland komt. “De Amerikaanse Ivy League-universiteiten gebruiken data om te kijken of ze iemand toelaten of niet. Hoe die analyse er uit ziet en waar de data vandaan komt, dat weten we niet. Je kan dus worden afgewezen op je data, zonder dat je weet waarom precies en zonder dat je jezelf daartegen kan verdedigen.”
Dit is iets wat we de komende jaren ook steeds meer in Europa en Nederland gaan zien, denkt Martijn. Een oordeel vellen voor en over iemand op basis van zijn of haar persoonlijke data.
Mark Zuckerberg
Wie wordt de nieuwe Mark Zuckerberg?
Hoewel er nu al risico’s merkbaar zijn voor sommigen, liggen de grote gevaren voor onze privacy volgens Martijn met name in de toekomst. “We weten niet wie de opvolger wordt van Mark Zuckerberg (de oprichter van Facebook). Als al deze data in verkeerde handen komt, hebben we een nog groter probleem.”
Over wat er dan zou kunnen gebeuren, zei Rop Gonggrijp, medeoprichter van XS4ALL, jaren geleden al iets interessants. “We groeien naar een situatie waarin de mensen die de macht hebben over onze data, feitelijk de macht hebben in Nederland. (…) Je moet jezelf afvragen of je die technieken allemaal wel wilt bouwen, als misbruik zo makkelijk mogelijk is.”