In Nederland is het de normaalste zaak van de wereld om op 4 en 5 mei de Tweede Wereldoorlog te herdenken en stil te staan bij onze vrijheid. Ook in veel andere landen wordt hier elk jaar aandacht aan besteed. Maar hoe pakken ze dat in Duitsland eigenlijk aan?
Femke Visser
Duitsland kent geen officiële Bevrijdingsdag of Dodenherdenking voor haar eigen volk zoals wij dat hebben. Ondanks dat Duitsland gezien kan worden als de aanstichter van de Oorlog, kent het land zeker ook veel onschuldige oorlogsslachtoffers. Nog wel meer dan Nederland. Toch besteedt Duitsland wel op andere manieren genoeg aandacht aan de Oorlog.
Volkstrauertag
Iedere tweede zondag voor advent heeft Duitsland een nationale herdenkingsdag, Volkstrauertag genoemd. De dag werd in 1952 in het leven geroepen. Op deze dag herdenken de Duitsers alle slachtoffers van alle gewelddadige conflicten. Dit betekent dus automatisch dat zij ook de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdenken. Onder andere de Duitse president en de Kanselier nemen deel aan deze herdenkingsdag. Ook wordt er elk jaar een speech gegeven en spelen ze het Duitse volkslied. De officiële ceremonie vindt plaats in de plenaire hal van het parlement.
In de verschillende provincies wordt ook aandacht aan deze dag besteed. Zo worden er kransen gelegd en verzamelen mensen zich rond herdenkingsbeelden. In Duitsland kennen ze geen grote volksbijeenkomst, zoals wij elk jaar op de Dam hebben. Wel zijn de ceremonies te volgen op tv en de radio.
Tag der Befreiung
Op 8 mei 1945 gaf Duitsland zich uiteindelijk officieel over. Op deze dag wordt in Duitsland dan ook het einde van de Oorlog en de nederlaag die zij hebben geleden herdacht. Daarnaast eren zij op die dag de geallieerde legers die veel verlies leden om een einde aan de Oorlog te maken.
Deelstaten Berlijn en Thüringen stelden in 2015 voor om van deze dag ook een officiële Bevrijdingsdag te maken. Niet om te vieren dat Duitsland was bevrijd van een bezetting, maar om het einde van het nationaal-socialisme te vieren. Tot nu toe is er nog niks van de plannen terecht gekomen.
Ondanks dat deze dag momenteel geen officiële Bevrijdings- of Herdenkingsdag is, lijkt het er dus wel heel erg veel op. Je zou inderdaad kunnen zeggen dat Duitsland op deze dag ook werd bevrijd. Tussen 1950 tot 1966 en in 1985 was deze dag in de DDR wel een officiële feestdag en kregen mensen vrij om deze te vieren.
Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust
Op 27 januari is de Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust. Er is voor deze dag gekozen omdat toen Auschwitz werd bevrijd door de Russen in 1945. Op deze herdenkingsdag worden de holocaust en haar slachtoffers herdacht. Ook in Duitsland is dit sinds 1996 een officiële herdenkingsdag. De vlaggen gaan die dag halfstok en het parlement staat stil herdenkt de slachtoffers van de Holocaust. In Nederland herdenken we ook slachtoffers van de Holocaust, alleen doen wij dat op de laatste zondag van januari.
Het Holocaustmonument
In 2005 werd het bekende Holocaustmonument ingewijd in Berlijn. De 2711 betonblokken die het monument telt zijn bedoeld om de overleden Joden te herdenken en te eren. Het doel van de bedenker is om mensen dezelfde ervaring van desoriëntatie en isolement te laten voelen als de Joden in die tijd ervaarden. Er was veel ophef over het monument. Zo vonden mensen het slecht dat het monument alleen voor Joden was bedoeld, terwijl er nog veel andere groepen slachtoffers waren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Inmiddels kan je het monument dus al sinds 2005 gratis bezoeken in de hoofdstad Berlijn.
Als je er goed over nadenkt, zijn er dus veel gelijkenissen tussen de Herdenkingsdagen in Duitsland en in Nederland. Het enige verschil is eigenlijk dat Duitsland er geen officieel kaartje aan hangt. Of dit ooit nog zal gebeuren, is nog maar de vraag.